Berberblog -Moroccan Primate Conservation Foundation (www.mpcfoundation.nl)

Begin oktober kwamen twee goede vrienden en tevens collega’s van Stichting AAP langs voor 10 dagen. Eigenlijk was het vakantie, maar we hebben uiteraard wel wat apenzaken besproken en bekeken, dat kan niet anders. Een bijzondere ervaring was het initieren van een in beslagname van een jonge berberaap. We waren in Fes, een prachtige stad ten Noorden van het Midden Atlas gebergte. Ik kon me herinneren dat tijdens mijn onderzoek in 2004 er een familie was die een jonge aap te koop aanbood. We kwamen langs diezelfde locatie en ik zei, kom laten we eens kijken of er weer een aap zit. En ja hoor, dat bleek het geval.
Wij vonden dat het eens tijd werd dat iemand iets deed om deze handelaren te stoppen.
De eerste stap was de politie, maar die zagen de ernst van de zaak niet in, sterker nog, zij zagen de illegale handel in drugs in Marokko ook niet als iets waar men zich druk om moest maken. We zijn die dag op een aantal verschillende kantoren beland en de hogere autoriteiten namen onze zaak erg serieus en dat resulteerde in een snelle inbeslagname van deze jonge berberaap. Wij mochten daarbij aanwezig zijn, en alles verliep rustig. De eigenaar was nogal verontwaardigd en claimde dat hij de aap niet voor de verkoop had, maar wij hebben de man er vriendelijk op geattendeerd dat het houden van apen ook illegaal is.

De lokale bosbouwautoriteiten hebben de verdere afhandeling gedaan en de aap meegenomen, vermoedelijk terug naar het bos. Dit is een situatie die niet erg wenselijk is, en wij hebben geprobeerd daar een rol in te spelen, maar onze bemoeienis werd tot dit punt getolereerd en daar waren we al erg tevreden mee uiteraard. We hebben de aap wat fruit gegeven en hebben haar achter moeten laten.

Uit dit geval blijkt dat de autoriteiten in Marokko wel degelijk actie willen ondernemen, maar dat er ten eerste weinig initiatie is vanuit de politie en bovendien is er geen opvangcentrum in Marokko waar de in beslag genomen apen heen kunnen.

Naar mijn idee heeft het initieren van deze actie een heleboel mensen wakker geschud en heeft ook een aantal goede contacten opgeleverd in deze streek.

Op de terugweg naar Ouzoud werden we aangehouden door de politie, want een koplamp deed het niet goed. Karim ging de auto uit en begon een fel gesprek.. Vervolgens komt hij naar me toe en droeg me op 100 Dirham (ongeveer 10 euro) omkoopgeld te geven. Hij duldde geen discussie. De politie vroeg om 400 dirham en nam geen genoegen met 100. Nou, inmiddels heb ik de nodige ervaring met de politie hier en weet ik dat je je niet op de kop moet laten zitten want ze willen alleen maar wat extra centen verdienen, en het heeft vaak niets met de wet te maken, sterker nog, het is illegaal wat ze doen.

Ik besloot uit te stappen en me er mee te bemoeien. Ik zei op een vriendelijke maar serieuze toon dat ik in een auto reed die 100 keer milieuvriendelijker en beter onderhouden is dan 99% van de auto’s die rondrijden in Marokko, en dat mijn koplamp het wel deed, maar misschien niet helemaal zoals het hoort. Vervolgens ben ik langs de weg gaan staan, en heb ik auto’s en vrachtwagens aangewezen die veel meer mankeerden dan mijn auto. Karim draalde gespannen om me heen. Ik zweeg en stond naast de agent alsof ik tot kerstmis de tijd had om dit te regelen. Ongelofelijk, maar na 10 minuten kreeg ik en mijn geld terug en wenste de agent me een goede avond en of ik wel zo snel mogelijk mijn lamp wilde laten maken.
Trots stapte Karim naast me in de auto en zei “ jij bent geen Hollander, jij bent inmiddels Marokkaanse geworden…” .

Zoals ik al eerder schreef levert het lopen van willekeurige transecten leuke verrassingen op. Karim en ik liepen afgelopen week door een gebied dat we niet kenden, tot we bij een hek kwamen. Volgens Karim was dat een probleem, en konden we niet verder. Dat is iets wat ik eerder heb ervaren in Marokko, men is niet kordaat om bij een struikelblok een oplossing te zoeken. Men geeft gewoon op. Maar zo zit ik niet in elkaar en dus zei ik, de oplossing is simpel, we klimmen gewoon over het hek heen (het hek was 2 meter, maar behoorlijk beklimbaar naar mijn mening). Ik heb me rot gelachen. Marokkanen zijn blijkbaar niet gewend dat vrouwen dit soort dingen doen en ook nog kunnen, dus zei hij met een bezorgde blik “ voor mij is het geen probleem, maar voor jou wordt het wel moeilijk…” . Nou, dat laat ik me geen twee keer zeggen! Binnen en minuut stonden we aan de andere kant van het hek en konden we ons transect vervolgen…. Karim zweeg. Ik zou wel eens willen weten wat hij dacht.

Enfin, we lopen verder en ineens stopt Karim, want hij zag een prachtig hert met een enorm gewei. Even verder zagen we er meer en een enorme groep apen. Ik had het vermoeden dat dit een afgezet gebied was voor de herten, maar begreep niet helemaal waarom. Later, nadat we borden zagen waarop stond dat we niet verder mochten, wat we natuurlijk wel deden (alles voor de goede zaak zeg ik maar…) bleek dit het jachtgebied van Koning Mohammed 6 te zijn. We kwamen allerlei schietplatforms en dierenbehuizing tegen. Ik grapte nog dat we misschien wel eens een leeuw konden tegenkomen….en later vertelde iemand ons dat er inderdaad ook in het bos verstopt een gebied is waar de koning tijgers en leeuwen heeft. Waarvoor precies is me niet duidelijk. Later dacht ik, misschien was de terughoudendheid van Karim zo gek nog niet en waren zijn gedachten over die gekke blonde uit Holland toch wel terecht….!
Ik vond het weer een leuke ervaring.

Vanmorgen toen ik naar het huis van Karim reed om hem op te halen was het stil rond zijn huis, de deuren zaten dicht en ik dacht dat hij zich misschien verslapen had. Dit bleek een andere reden te hebben. Er zou tussen 7 uur en 11 uur ‘s ochtends een zonsverduistering in Marokko waar te nemen zijn. Op de radio had men gezegd dat iedereen binnen moest blijven en vooral de kinderen moest weerhouden er naar te kijken. Ook werd iedereen opgeroepen om te bidden. Blijkbaar heeft een dergelijk natuurlijk verschijnsel een belangrijke betekenis in de Islam en dat had ik mij niet gerealiseerd. Karim vond het geen probleem het huis te verlaten en we zijn na een glaasje muntthee op weg gegaan en hebben vanuit de auto wat van de verduistering kunnen volgen, maar hij was al op zijn retour, dus de echte eclips hebben we gemist. Het was heerlijk rustig op de weg en we hebben de 400 kilometer in vlot tempo kunnen rijden!

Morgen of overmorgen begint de rammadan, de vastenmaand voor de Islam. De precieze datum kan aan de hand van de maan worden vastgesteld en vanavond weten we meer. De gedachte achter de rammadan is dat men moet leren voelen hoe het is om zonder eten en drinken te leven en om te delen met de minder gestelde mensen. Van zonsopgang tot zonsondergang mogen de moslims niet eten en drinken en er zijn nog vele andere regels.

Ik heb besloten solidair te zijn met mijn vrienden en als ik in Ouzoud ben mee te doen aan de rammadan, zolang ik het volhoud. In het veld echter vind ik het te zwaar, en heb ik echt water en eten nodig om de vele kilometers lopen vol te houden. Voor Karim zal het zwaar worden en ik zal ook proberen hem zo min mogelijk te belasten in deze maand. Iedereen zegt dat het een erg leuke tijd is en heel bijzonder om mee te maken, vooral ’s avonds als er weer volop gegeten en gedronken mag worden en het sociale aspect van belang is. Hier in Marokko komen ze allemaal samen om te eten en muziek te maken. Ik ben benieuwd!

Ik ben al vrij spoedig weer het veld in gegaan om mijn september gegevens te verzamelen. Het eerste wat opviel was dat de babies nu echt al gegroeid zijn en erg zelfstandig. Ook begint het paarseizoen van de berberaap nu en dat is te zien en te horen!! De vrouwen hebben de meest bizarre zwellingen en de geluiden van een paring zijn regelmatig waar te nemen. Ik vind het erg bijzonder dat ik de hele cyclus heb meegemaakt dit jaar, van geboorteseizoen tot paarseizoen, en dat ik de jongen heb zien groter worden. Het is nog niet helemaal duidelijk of het aantal jongen daadwerkelijk enorm is afgenomen in de laatste 2 maanden vanwege de handel, daar ik nog midden in mijn veldwerk zit.

Na mijn bezoek aan Engeland bleek dat ik mijn methodiek een beetje aan moest passen. Ik loop nog altijd dezelfde 4 transecten, maar nu 2 maal per maand en de andere dagen doe ik nu willekeurige transecten in andere gebieden om een beter beeld van de populatie te krijgen. Het leuke is dat ik hierdoor veel meer van het gebied leer kennen en op plaatsen kom die me telkens weer verrassen. Vandaag kwamen we op een uitkijkpunt uit, werkelijk prachtig (zie foto).

Vorige week gebeurde iets heel toevalligs. Ik had de dag voordat ik het veld in ging tegen een vriend gezegd dat ik graag een keer een wild zwijn wilde zien, aangezien ik altijd veel sporen zie maar nog nooit een levende. Zijn reactie was, kijk maar uit, ze zijn erg gevaarlijk en erg groot……. De volgende middag was ik weer in het veld en ik zag iets groots 100 meter langs de weg liggen. We stopten en zagen dat het een wild zwijn was, maar helaas overleden (zie foto). Ze was waarschijnlijk door een vrachtwagen aangereden en een stuk van de weg gekropen om te sterven. Vol bewondering zag ik hoe groot deze dieren zijn en inderdaad, ik geloof dat ik ze niet graag in levende lijve tegenkom. Ik vond het wel erg spijtig dat dit dier zo aan haar eind was gekomen.